FAO Animal Production and Health Manual No. 28. Rome, FAO, World Organisation for Animal Health and European Commission
NAČINI PRENOŠENJA AFRIČKE SVINJSKE KUGE (AFRICAN SWINE FEVER – ASF)
Oralno-nazalna ekskrecija/sekrecija
Virus je prisutan u nazalnom i oralnom sekretu inficirane životinje i može biti detektovan čak i pre njegove pojave u krvi i pojave kliničkih simptoma.
Krv
Virus može da bude detektovan u visokom titru u krvi inficiranih divljih svinja nakon 2-5 dana (prosečno 3 dana) nakon infekcije. Može da preživi i do 100 dana kod životinja koje su prebolele afričku svinjsku kugu.
Feces i urin
Feces i urin su infektivni kod obolelih životinja. Virus afričke svinjske kuge preživljava nešto duže u urinu (15 dana na 4 °C ili 3 dana na 21 °C.), nego u fecesu (8 dana na 4 °C ili 5 dana na 21 °C)
Sirovo meso
Virus je prisutan u mesu inficiranih životinja i na taj način predstavlja važan izvor za lokalno održavanje prisustva virusa i njegovo širenje na velike distance. S obzirom da je virus rezistentan na putrefakciju može da preživi i više od 3 meseca u mesu i uznutricama. Ostaje infektivan skoro jednu godinu u suvom mesu/suvomesnatim proizvodima i masnoćama i preživljava neograničeno u zamrznutom mesu. Stoga zamrznuto meso divljih svinja omogućava preživljavanje virusa tokom više godina i tako predstavlja mogući izvor za nove epidemije.
Trupovi i iznutrice
Virus Afričke svinjske kuge nadživi svog domaćina. Virus može da preživi u čitavom trupu ili iznutricama tokom dužeg vremenskog perioda, u zavisnosti od ambijentalne temperature. Zamrznut trup može stoga da bude inficiran mesecima. Stoga je bezbedno uklanjanje trupova iz životne sredine jedna od najvažnijih mera za kontrolu ove bolesti bez koje nije moguća eradikacija u populaciji divljih svinja a time i uklanjanje mogućeg izvora zaraze.
Zemljište
Virus Afričke svinjske kuge je detektovan u zemljištu nakon uklanjanja trupa uginulih životinja usled kontaminacije inficiranom krvlju ili ekskretima-sekretima. Stepen preživljavanja virusa u zemljištu zavisi od pH vrednosti zemlje (odražava količinu organske materije), temperature i inicijalnog titra virusa.
Insekti
Pretpostavlja se da virus Afričke svinjske kuge može potencijalno da preživi u insektima (odraslim i larvenim formama) koji se hrane trupovima uginulih životinja. Takođe, insekti predstavljaju hranu za divlje svinje pa se na taj način zatvara ciklus infekcije.
Trava i drugo krmno bilje
Inficirana divlja svinja može da kontaminira travu i drugo krmno bilje koje se uzgaja, poput kukuruza, koji se dalje koriste kao stočna hrana. Stoga upotreba deteline (trave) ili termički neobrađenog povrća kod domaćih svinja treba da bude zabranjena svuda gde je virus Afričke svinjske kuge prisutan u populaciji divljih svinja.
Drugi prenosioci zaraze
Visok stepen rezistencije virusa Afričke svinjske kuge ukazuje da je transmisija moguća i preko kontaminiranih cipela, odeće, vozila, noževa i druge opreme.
Hrana i kuhinjski otpad
Visoka rezistencija virusa Afričke svinjske kuge ukazuje da hrana koja potiče od inficiranih životinja (domaće i divlje svinje), a koja nije termički tretirana (suvomesnati proizvodi – kobasice, šunka), kao i ostaci hrane koji se bacaju u području gde su prisutne divlje svinje, mogu da iniciraju epidemiju. Dobro je poznato da je preostala hrana koja se tretira kao otpad jedan od glavnh izvora virusa za njegovo prenošenje na duge distance.
Stoga, uspešna borba u cilju sprečavanja širenja virusa ASF treba da bude bazirana na integrisanom pristupu, koliko god je to moguće, odnosno da obuhvati sve gore navedene aspekte.
Izvor: Guberti, V., Khomenko, S., Masiulis, M. & Kerba S. 2022. African swine fever in wild boar – Ecology and biosecurity. Second edition. FAO Animal Production and Health Manual No. 28. Rome, FAO, World Organisation for Animal Health and European Commission. https://doi.org/10.4060/cc0785
Priredio:
Dr Ivan Nastasijević, DVM
Naučni savetnik
Predsednik RO VKS Beograd II
