Poštovane kolege,
Nakon dužeg perioda, bolest slinavke i šapa (Foot and Mouth Disease – FMD) je potvrđena na teritoriji Evropske unije.
Slinavka i šap je jedna od najopasnijih zaraznih bolesti papkara, uključujući goveda, svinje, ovce i koze. Brzo se širi direktnim kontaktom među životinjama, ali i preko zaraženih predmeta, hrane, vode i ljudi koji su bili u kontaktu sa inficiranim životinjama. Bolest izaziva velike ekonomske gubitke i zahteva najstrože mere kontrole, uključujući:
- Ubijanje i bezbedno uklanjanje zaraženih i potencijalno zaraženih životinja;
- Uspostavljanje zona zaštite i nadzora oko zaraženog područja;
- Zabranu premeštanja živih životinja i proizvoda životinjskog porekla;
- Stroge mere dezinfekcije i kontrole kretanja ljudi i vozila.
Nemačka. Naime, 10. januara 2025. Nemačka je prijavila izbijanje bolesti slinavke i šapa u Brandenburgu kojom prilikom je utvrđena bolest kod tri vodena bivola, od kojih su svi uginuli. Laboratorijskom analizom identifikovan je virus koji pripada serotipu O FMD. Genetsko sekvenciranje je otkrilo najbliže podudaranje sa sojem koji je ranije otkriven u Turskoj u decembru 2024. i ranije u zemljama kao što su Iran, Indija i Nepal. Nemačka je 12. marta 2025. povratila status zemlje n od bolesti slinavke i šapa, bez vakcinacije, osim ugroženog (zaštitnog) područja malog perimetra u kojem će mere kontrole bolesti ostati na snazi najmanje do 11. aprila 2025.
Mađarska. 7. marta 2025., Mađarska je takođe potvrdila slučaj bolesti slinavke i šapa na farmi mlečnih goveda u kojoj se nalazi 1.400 životinja u blizini slovačke granice. Klinički znaci su uočeni u grupi junica. Nacionalna referentna laboratorija i Referentna laboratorija EU za FMD identifikovale su virus kao serotip O, a najbliža sekvenca odgovara soju utvrđenom u Pakistanu 2018. godine. Mađarska je potvrdila drugu epidemiju u sredu, 26. marta 2025, na farmi mleka sa preko 3.000 goveda. Vlasti su pokrenule zaštitnu (supresivnu) vakcinaciju za celo stado, nakon čega je usledilo ubijanje i bezbedno uklanjanje zaraženih i potencijalno zaraženih životinja kao deo strategije kontrole daljeg širenja bolesti. Mađarska je potvrdila treću i četvrtu epidemiju u okrugu Đer-Mošon-Šopron, na farmi sa 1.000 i 2.500 životinja.
Slovačka. Od 21. marta 2025., Slovačka je prijavila višestruke epidemije bolesti slinavke i šapa na farmama u blizini granice sa Mađarskom i Austrijom. Do sada je pogođeno šest imanja.Depopulacija je u toku, na snazi je zabrana izvoza živih prijemčivih životinja iz čitavog regiona Bratislavskog, Trnavskog i Nitrijanskog, dozvoljeno je slanje živih prijemčivih životinja iz slobodnog dela Slovačke u klanice unutar EU, tranzit sa prijemčivim životinjama ka Mađarskoj je moguć isključivo preko graničnog prelaza ŠahiParassap.
Austrija. Nije utvrđena bolest slinavke i šapa, ali su austrijske vlasti zatvorile dvadesetak graničnih prelaza sa Mađarskom i Slovačkom. Slovačka zona nadzora obuhvata i četiri austrijske opštine, gde je nakon izbijanja bolesti obavljeno uzorkovanje i testirane goveda su bila negativna. Pokrenute su kampanje podizanja svesti i brojni vebinari, a nekoliko otvorenih graničnih prelaza kontrolišu oružane snage i zahtevaju da automobili i pešaci pređu preko epidemijskog tepiha (dez-barijera) kako bi sprečili širenje virusa.
Kao odgovor, Evropska komisija je u ponedeljak, 11. marta 2025. usvojila Odluku Komisije (EU) 2025/496, kojom se uvode privremene hitne mere. To obuhvata trenutno zadržavanje pošiljki životinja, akcije kontrole bolesti i pojačani nadzor. Ova Odluka je bila na snazi do 24. Marta 2025.
– – – – – – – – – – –
Situacija u Srbiji i preventivne mere
U Republici Srbiji slinavka i šap nije zabeležena od 1996. godine. Ipak, s obzirom na nedavne slučajeve u Turskoj i sada u Evropi (Nemačka, Mađarska, Slovačka), Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede 21. januara 2025. godine donelo je Naredbu o merama za sprečavanje unošenja slinavke i šapa (“Službeni glasnik RS 6/2025”).
http://demo.paragraf.rs/demo/combined/Old/t/t2025_01/SG_006_2025_004.htm
Ova naredba propisuje:
- Pojačanu kontrolu životinja, stočnih proizvoda i hrane za životinje iz zemalja sa potvrđenim slučajevima;
- Obavezno prijavljivanje svih sumnjivih slučajeva veterinarskim službama;
- Stroge mere biosigurnosti na farmama, uključujući dezinfekciju, kontrolu ulaska i izlaska ljudi i vozila, kao i ograničenje kontakta sa životinjama iz rizičnih područja.
Apel stočarima i veterinarima
Ministarstvo apeluje na sve stočare, veterinare i druge aktere u sektoru stočarstva da pokažu maksimalnu odgovornost i preduzmu sve neophodne mere kako bi sprečili potencijalni unos bolesti u Srbiju:
- Stočari su dužni da pažljivo prate zdravstveno stanje svojih životinja i strogo se pridržavaju svih biosigurnosnih mera;
- U slučaju simptoma poput plikova na ustima, papcima ili vimima, otežanog kretanja i obilne pljuvačke, obavezno je hitno obavestiti nadležnog veterinara;
- Veterinarske službe su u obavezi da reaguju bez odlaganja i sprovedu sve neophodne mere u slučaju sumnje na infekciju.
Pojačane mere biosigurnosti
Ministarstvo posebno naglašava važnost sledećih mera na farmama:
- Ograničavanje ulaska na farmu – Dozvoljen samo neophodan pristup, uz obaveznu dezinfekciju;
- Kontrola kretanja životinja i vozila – Zabrana unosa životinja iz rizičnih područja, dezinfekcija vozila;
- Redovna kontrola zdravstvenog stanja stoke – Svaka sumnja na simptome bolesti mora odmah biti prijavljena veterinaru;
- Čišćenje i dezinfekcija objekata i opreme – Korišćenje odobrenih dezinfekcionih sredstava;
- Bezbedno skladištenje hrane i vode – Korišćenje proverenih izvora stočne hrane.
Apel građanima koji dolaze iz Nemačke i Mađarske
Ministarstvo upozorava građane koji dolaze iz Nemačke i Mađarske da je unos proizvoda životinjskog porekla strogo zabranjen, jer predstavlja najveći rizik za unošenje virusa u Srbiju. Uprava carina će pojačati kontrolu putnika, vozila i ličnog prtljaga, uključujući sve vrste sendviča i drugih proizvoda životinjskog porekla. Granična veterinarska inspekcija će u saradnji sa Upravom carina sprovoditi sve propisane mere u skladu sa Naredbom.
Kontinuirani nadzor i zaštita stočarske proizvodnje
Ministarstvo je u stalnoj komunikaciji sa veterinarskom inspekcijom, veterinarskim subjektima i nadležnim organima u Srbiji i Evropi, kako bi osiguralo blagovremeno sprovođenje preventivnih mera. Samo zajedničkim naporima, strogom primenom biosigurnosnih mera i brzim reagovanjem možemo sačuvati domaću stočarsku proizvodnju i sprečiti širenje ove opasne bolesti. Ministarstvo nastavlja da prati situaciju i o svim novim okolnostima će blagovremeno obaveštavati javnost.
Putem broja telefona 011/311-7100 građani će moći da se informišu o samoj bolesti slinavka i šap, merama prevencije i postupanju u slučaju sumnje na zarazu, a sve u cilju pravovremene reakcije i sprečavanja nastanka i širenja bolesti, navedeno je u saopštenju Ministarstva.
